Emekli Meclisleri Sendikası tüzel kişilik statüsü kazandı

Emekli Meclisleri Sendikası, 1 Aralık 2023 tarihinde valiliğe başvuruda bulunduğunda Çalışma Bakanlığı ve Ankara Valiliği  "Emekliler sendika kuramaz" diyerek taleplerinin  reddedildiği kararın bozulduğu ve gerekçeli kararın lehlerine sonuçlandığını açıkladı.

Emekli Meclisleri Sendikası, Ankara 6.İdare Mahkemesinde açtığı dava sonuçlandı.Valilik ve Bakanlığın kararı iptal oldu ve gerekçeli karar açıklandı.Emekli Meclisleri Sendikası bu kararla   hukuksal statü kazanmış oldu.

Emekli Meclisleri Sendikası basına ve kamuoyuna duyurduğu açıklamada şu ifadeler kullanıldı :

" Emekliler Sendika Kuramaz" denilerek reddedilmişti

Emekli Meclisleri Sendikası, 1 Aralık 2023 günü Ankara Valiliği’ne başvuruda bulunarak mevcut yürürlükteki mevzuata göre tüzel kişilik kazanmış olmasına rağmen Ankara Valiliği ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, “Emekliler Sendika Kuramaz” diyerek talebimizi reddetmişti. Oysa ki hem başvuru dilekçemizde ve hem de daha sonra Ankara Valiliği’ne verdiğimiz dilekçelerde; emeklilerin neden sendika kurabilecekleri hususunu çok detaylı bir şekilde hem hukuki ve hem de vicdani açıdan değerlendirmiş ve Valilik ile Bakanlığı halen yürürlükteki hukuku uygulamaya davet etmiştik.

Önce HAK  sonra YASA

Bize göre hak yasadan önce gelir ve yaşam kara kaplı kitaplara sığmaz. Yine bize göre önce “HAK” sonra yasa…Kaldı ki bir hakkı tanımayan yasanın meşruluğundan bahsedilemez. Türkiye’nin de taraf olduğu bir çok sözleşmede, “herkesin …sendika kurabileceği” yönünde düzenleme olmasına ve bu uluslararası sözleşmelerin Anayasanın 90.maddesi gereğince iç hukuk normuna dönüşmüş olmasına, hukuk sistemimizde “emekliler sendika kuramaz” diye hiçbir men edici düzenleme olmamasına rağmen valilik ve bakanlığın “emekliler sendika kuramaz” şeklindeki kararları hukuk, hak ve hakaniyete uygun olmamıştır.  İşverene sendika kurma hakkı tanıyan bir hukuk sisteminde aylık sadece 12.500 TL emekli maaşı ile ölmemeye çalışan emeklilere sendika kurma hakkını tanımamanın vicdanen doğru olmadığını da söylüyoruz.

Hukuken Tüzel Kişilik Statüsü

Ankara 6.İdare mahkemesinde Ankara Valiliği ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na karşı açtığımız  2024/989 Esas sayılı dosyada işlemin iptaline ve davanın kabulüne karar verilerek, Emekli Meclisleri Sendikası’nın 1 Aralık 2023 tarihinden itibaren hukuken tüzel kişilik kazandığı tescil edilmiştir..Bu kararla birlikte 29 yıldır Emekli Sendikalarından esirgenen hukuksal statü elde edilmiştir.  Bize göre başvurumuz üzerine 30 gün içinde aleyhimize İş Mahkemesi’nde dava açılmadığı için ve dava açma sürelerini geçirmiş olduklarından dolayı bundan sonra sendikamızın aleyhine kapatma davası açamamaları gerekir. Şayet böylesi bir davanın açılması durumunda ise, açılan davanın yasal süresi içinde açılmaması nedeniyle usulden reddi gerekir.

16.5 Milyon Emeklinin Kazanımı

Emekli Meclisleri Sendikası, savunduğu doğrudan demokrasi anlayışı, örgütlenme modeli, çalışma tarzı ve mücadele anlayışıyla yeni bir patika açtığı gibi, emekli sendikalarına hukuksal statü kazandırma açısından da önemli bir kazanım elde etmiştir. Bu kazanımı sadece Emekli Meclisleri Sendikası’nın bir kazanımı olarak değil, 16,5 milyon emeklinin bir kazanımı olarak görüyor ve tüm emekli dostlarımıza armağan ediyoruz.

Ankara 6. İdare Mahkemesinin açıkladığı gerekçeli karar :

Karar veren Ankara 6. I dare Mahkemesi'nce, dosyanın tekemmül ettiği görüldüğünden, yürütmenin durdurulması istemi hakkında bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:
Dava; davacılar tarafindan, Emekli Meclisleri Sendikası'nın tüzel kişiliğinin kabulü ve sendikalar kütüğüne kaydının yapılması istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin 21.05.2024 tarih ve 333766 sayılı işlemin iptali
istemiyle açılmıştır.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın Üçüncü Bölümü'nde yer alan "Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler" başlıklı 51. maddesinde; "Çalışanlar ve İşverenler, üyelerinin çalışma ilişkilerinde, ekonomik ve sosyal hak ve
menfaatlerini korumak ve geliştirmek için önceden izin almaksızın sendikalar ve üst kuruluşlar kurma, bunlara serbestçe üye olma ve üyelikten serbestçe çekilme haklarına sahiptir. Hiç kimse bir sendikaya üye olmaya ya da üyelikten ayrılmaya zorlanamaz. Sendika kurma hakkı ancak, milli güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve ahlak ile başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebebiyle ve kanunla sınırlanabilir.
Sendika kurma hakkının kullanılmasında uygulanacak şekil, şart ve usuller kanunda gösterilir." hükmü yer almaktadır.

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun "Tüzel Kişilik" başlıklı 47. maddesinde; "Başlı başına bir varlığı olmak üzere örgütlenmiş kişi toplulukları ve belli bir amaca özgülenmiş olan bağımsız mal toplulukları, kendileri ile
ilgili özel hükümler uyan nca tüzel kişilik kazanırlar. Tüzel kişiler, kanuna ve kuruluş belgelerine göre gerekli organlara sahip olmakla, fiil ehliyetini kazanırlar." hükmü yer almaktadır. Anılan Kanunun 59. maddesinde; "Dernekler, kuruluş bildirimini, dernek tüzüğünü ve gerekli belgeleri yerleşim yerinin bulunduğu yerin en büyük mülki amirine verdikleri anda tüzel kişilik kazanırlar." hükmüne yer verilmiştir.

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun; "Amaç" başlıklı 1. maddesinde; "Bu Kanunun amacı, işçi ve işveren sendikalan ile konfederasyonların kuruluşu, yönetimi, işleyişi, denetlenmesi, çalışma ve örgütlenmesine ilişkin usul ve esaslar ile işçilerin ve işverenlerin karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumları ile çalışma şartlarını belirlemek üzere toplu iş sözleşmesi yapmalarına, uyuşmazlıkları barışçı yollarla çözümlemelerine, grev ve lokavta başvurmalarına ilişkin usul ve esaslan düzenlemektir." hükmü, "Kuruluş serbestisi" başlıklı 3. maddesinde; "(1) Kuruluşlar, bu Kanundaki kuruluş usul ve esaslan na uyarak önceden izin almaksızın kurulur.
Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur. (2) Kamu işveren sendikalanının, aynı işkolundaki kamu işverenleri tarafindan kurulması ve faaliyette bulunması şartı aranmaz." hükmü "Kuruluş usulü" başlıklı 7.
maddesinde; "(1) Kuruluşlar, kurucularının kuruluşun merkezinin bulunacağı ilin valiliğine dilekçelerine ekli olarak kuruluş tüzüğünü vermeleriyle tüzel kişilik kazanır. Sendikalar için kuruculan n kurucu olabilme şartlarına sahip
olduklarını ifade eden yazılı beyanlan; üst kuruluşlar için ilgili kuruluşların genel kurul kararları dilekçeye eklenir.

(2) Vali, tüzük ve kurucuların listesini on beş gün içerisinde Bakanlığa gönderir. Bakanlık; kuruluşun adını, merkezini ve tüzüğünü on beş gün içinde resmi internet sitesinde ilan eder.
(3) Tüzüğün veya bu maddede sayılan belgelerin içerdikleri bilgilerin kanuna aykırılığının tespit edilmesi ya da bu Kanunda öngörülen kuruluş şartlannın sağlanmadığının anlaşılması hâlinde ilgili valilik kanuna aykırılık veya eksikliklerin bir ay içinde giderilmesini ister. Bu süre içinde kanuna aykırılığın veya eksikliğin giderilmemesi hâlinde, Bakanlığın veya ilgili valiliğin başvurusu üzerine mahkeme, gerekli gördüğü takdirde kuruculan da dinleyerek üç iş günü içinde kuruluşun faaliyetinin durdurulmasına karar verebilir. Mahkeme kanuna aykırılığın veya eksikliğin
giderilmesi için altmış günü aşmayan bir süre verir. (...)" hükmü ve "Görevli ve yetkili mahkeme" başlıklı 79.maddesinde; "Bu Kanunun uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar iş davalanına bakmakla görevli ve yetkili mahkemelerde görülür. Ancak yedinci ila on birinci bölümlerin uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar için, görevli makamın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir." hükmü yer almaktadır.

Dosyanın incelenmesinden; davacılar tarafindan Emekli Meclisleri Sendikası'nın kuruluş tüzüğünün 01.12.2023 tarihinde Ankara Valiliği'ne vermek suretiyle bildirimde bulunduklan, Ankara Valiliği tarafindan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'ndan görüş bildirilmesinin istenildiği, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın 368744 sayılı yazısında, "Anayasa ve Bakanlığımızın uyguladığı mevzuat kapsamında emeklilerin sendika kurabileceğine dair
bir düzenlemeye yer verilmemiştir." şeklinde görüş bildirildiği, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nca verilen cevabi yazının Ankara Valiliği'nce davacı Sendika'ya bildirilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı
anlaşılmaktadır.

Yukan da metnine yer verilen mevzuat hükümleri ile dosya içerisinde yer alan bilgi ve belgeler birlikte değerlendirildiğinde; hukuk sistemimizde sendikalanın kuruluşunun izin sistemine değil serbest kurulum sistemine tabi
olduğu, gerek kanun hükümleri gerekse yargı içtihatları doğrultusunda sendikalanın kurulmasında izin şartı aranmayacağı, yukanda belirtilen anayasa ve kanun hükümleri gereğince, kanunda belirtilen şartlar yerine getirilerek belge ve tüzüklerin ilgili valiliğe verilmesi ile sendika veya konfederasyonun tüzel kişilik kazanacağı anlaşıldığından, Valiliğin bu süreçte, ilgili bilgi ve belgeleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na gönderdikten
sonra kuruluş koşullarının gerçekleştirilmediğinin anlaşılması halinde Bakanlık veya Valilik tarafından sendikamın
faaliyetinin durdurulması için bir ay içinde İş Mahkemesine başvuruda bulunulması e prosedür işletilmeden doğrudan başvurunun reddi yolunda tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

Nitekim, benzer konuda verilen Danıştay 10. Dairesi'nin 19/10/2017 tarih ve E:2016/3745, K:2017/4220 karan da aynı yöndedir.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin iptaline, aşağıda dökümü yapılan 4.650,20-TL yargılama giderinin davalı idarelerden alınarak davacılara verilmesine, kullanılmayan 704,50.-TL YD harcı ile artan posta ücretinin kararın kesinleşmesinden sonra davacılara iadesine, karann tebliğini izleyen günden itibaren (30) gün içerisinde Ankara Bölge İdare Mahkemesi'ne istinaf yolu açık olmak üzere, 11/10/2024 tarihinde oybirliğiyle karar verildi