Diyarbakır ticaret dünyasının 2022 yılında Diyarbakır'a etkileri, kentteki yatırımcıların krediye ulaşma noktasında yaşadıkları sorunlara ve asgari ücret üzerindeki vergilerin büyük yük oluşturduğunu değerlendiren DTSO Başkanı Mehmet Kaya "Kayıtdışı istihdamın önüne geçilmesi için asgari ücret üzerindeki vergilerin tamamen kaldırılması gerektiğini ifade etti.
Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mehmet Kaya 2022 yılının ticaret konusunda Diyarbakır'a etkilerini ve yeni asgari ücretin kayıtdışı istihdama etkilerini yirmibirtv mikrofonuna değerlendirdi.
DTSO başkanı Kaya, rutin haline geline kentteki yatırımcıların finansa erişim ve ihtiyaç duyulan kredilerin sağlanamaması gibi sorunların sağlıklı bir üretimi engelleyebileceğini belirtti.
Yeni Asgari ücretin işverenler üzerinde büyük yük oluşturduğunu, işverenlerin tasarruf açısında ister istemez kayıtdışı istihdama yöneltebileceği vurgu yapan DTSO başkanı Kaya, "Asgari ücretin üzerindeki verginin alınmaması işçilere asgari ücret verme konusunda daha sağlıklı bir ortam oluşabileceğini söyledi.
2022 yılında pandemi ve yüksek enflasyon krizlerinin ticareti olumsuz etkilediğini anlatan Kaya "Bu da iş insanlarımızın 2023'e temkinli gitmelerine neden oldu " dedi.
Hem küçülme, hem geri çekilme, hem de belirsizlik
2022'nin genel anlamda baktığımızda geçmişten gelen iki tane kriz süreci diyebileceğimiz süreç çok etkiledi olumsuz yönde. Biri pandemiden gelen bir süreç vardı. Bir de özellikle 2022 yılında yüksek enflasyon ve dövizdeki hareketlilik ticarette bir belirsizlik, bir istikrarsızlık yarattı. Ve aynı zamanda üyelerimizin önemli bir kısmı gerek finansa erişimde gerekse de ham madde temininde önemli sorunlar yaşadılar. Fiyat artışları ister istemez öz kaynak kaybına neden oldu. Yani insanların bu enflasyonist ortamda ürünleri iç piyasada özellikle istedikleri şekilde temin edemedi veya nakit girişleri sorunu oldu. Bu da ister istemez önemli bir kriz yarattı. Şimdi bu sürecin 2023'e yansımamasını istiyoruz. Ama şu an maalesef dönüp baktığımız zaman 2022'nin sonundaki rakamlara baktığımızda genel anlamda iş, iş insanlarımızla, iş yerlerimizde bir küçülme olduğunu söyleyebiliriz. Hem küçülme hem geri çekilme hem de belirsizlik. Biraz iş insanlarımızın 2023'e girerken daha dikkatli ve daha temkinli gitmelerine neden oldu.
Kaya, kayıtdışı istihdamın önüne geçilebilmesi için asgari ücret üzerindeki verginin alınmaması gerektiğini aksi takdirde istenmeyen tasarruf yöntemlerinin ortaya çıkabileceğini ifade etti.
İşçinin maliyeti 12 bin 500
Yani doğrusu yaşam koşullarına baktığımızda 8 bin 500 yeterli bir rakam değil.Onu biz de biliyoruz Ama iş insanlarımızın çalıştırdıklarına bu ücreti vergiyle birlikte üstlendikleri zaman 12 bin 500 gibi bir rakama tekabül eder.Bu oldukça yüksek evet insanlar emeklerinin karşılığını almalılar. Ama iş insanı da burada, bu zorluklarla çalışırken asgari ücretin üzerindeki verginin alınmaması hem işçilere asgari ücret verme konusunda daha sağlıklı bir ortam oluşur.Yani insanlar asgari ücretin altında ücret de çalıştırmazlar hem de tam ifade ettiğiniz gibi kayıt dışılığının önüne geçilmiş olur. Aksi takdirde bu şekilde devam ettiği takdirde insanlar ayakta kalmak için, işçi çıkarmamak için istenmeyen yöntemlere başvururlar. Çünkü krediye ulaşmadığınız zaman ürettiğiniz ürünü yurt dışına satmadığınız zaman tasarrufu kendi içinizde ararsınız. Istenmeyen bir durumdur.
İmalat ve hizmet sektöründe yatırımcıları destekleyecek düşük faizli kredi ve asgari ücret üzerinde bulunan vergiyi tamamen kaldırmanın önemine değinen Kaya "Aksi takdirde işçilerin hak etmediği ücret ve kayıtdışı çalışma süreci başlar" dedi.
Vergi yükünü bölgede tamamen kaldırmak
Asgari ücretin altında ücretle çalıştırmak veya asgari ücreti veremediği için kayıt dışına çıkmak.Buradaki yapılması gereken özellikle imalat ve hizmet sektöründe şu an bu önemli bir sorun olarak bunları destekleyecek bir krediye ulaşmak, düşük faizli kredilerle uğraşmak.Iki, asgari ücretin üzerindeki yükü vergi yükünü bölgede tamamen kaldırmak. Bu çok çok önemli bizler için. Yani bir asgari ücret dışında herhangi bir vergi bir şekilde vermeden bu yöntemi çözmek gerekir. Aksi takdirde tam da dediğiniz kayıt dışı işçi çıkarmalar ve hak etmediği halde 8 bin 500 değil de onun altında işçi çalıştırmak gibi bir süreç başlar. bu da sağlıksız bir üretim, sağlıksız bir işletme demektir" ifadelerini kullandı.