Diyarbakır'da 8 yıllık kayyım süreci, 8 aylık DEM Parti belediyeciliği

Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Eşbaşkanları Serra Bucak ve Doğan Hatun, ulusal yayın yapan medya organlarının temsilcileri ve gazetecilerle bir araya geldi. Çand Amed Kongre Merkezi’nde gerçekleştirilen programda, 8 yıllık kayyım tahribatları ve yapılan çalışmalar anlatıldı.  

BULUŞMAYA KATILANLAR 

Buluşmaya Azad Altay (Mezopotamya Ajansı), Ferit Demir (Halk TV), Mustafa Ayhan (Xwebûn), İrfan Değirmenci, Kenan Şener (Anka), Barış Avşar (Gazete Duvar), Candan Yıldız (T24), Ali Duran Topuz (Artı Gerçek), Hakkı Özdal (Evrensel), Mehveş Evin (Kısa Dalga), Vecih Cuzdan (Bianet), Cüneyt Akman (Flash TV), Akif Beki (Karar gazetesi), Gamze Elvan (Medyascope), Sevda Çetinkaya (İlke TV), Özlem Çelik Akarsu, Metin Güneş, Ender Öndeş (Yeni Yaşam), Aysel Işık (Jin TV), Erdal Güven (Diken), İbrahim Varlı (Birgün gazetesi) ve Ertuğrul Albayrak katıldı. 

Büyükşehir Belediyesi Basın Danışmanı Sedat Yılmaz, buluşmayı belediyecilik hakkında bilgi vermek, var olan medya ambargosunu yıkmak ve ortaya konan ya da konulmayan hizmetleri konuşmak amacıyla düzenlediklerini kaydetti.

TİRYAKİ’DEN HALFETİ ÖRNEĞİ

DEM Parti Yerel Yönetimlerden Sorumlu Eş Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Rüştü Tiryaki, 2016 yılından bu yana kentte kayyımlardan dolayı halk belediyeciliğine dair tartışmaların yürütülmediğini söyledi.  

Tiryaki, kayyım tahribatlarını tek tek işaret ederek, “Bölgeyle hiç ilgisi olmayan onlarca insanın belediyelerimize üst düzey yöneticiler olarak atandı. Çok büyük yolsuzluklar oldu. Belediyeler öyle borçlandırıl ki; Halfeti Belediyesi, aylık geliri. 8 milyon. 10 yıllık geliri 960 milyon. Ancak bir milyar borçlandırılmış. Bütün taşınmazları satmış” dedi.

Kayyımlarla Kürtlerle ülkenin duygusal bağının koparılmak istendiğine dikkati çeken Tiryaki, “Bir kez oy veriyorsunuz, iki kez oy veriyorsunuz… kayyım atanıyor. Bu duygusal kırılmalara da yol açan bir iş. Bir her seferinde bizim kadrolarımız her seferinde 3 aylığına gelebilme ihtimaline rağmen aday oldular. Belediyecilik yapmaya çalışıyorlar. Tehditler bu heyecanı ortadan kaldırmadı” dedi.  

KAYYIM TAHRİBATLARI

Diyarbakır Büyükşehir Belediye Eşbaşkanı Serra Bucak, 8 aylık süreç ve kayyım tahribatlarını dair sunum yaptı. Serra Bucak’ın sunumunda öne çıkan başlıklar şöyle: 

“*  2016’da ilk kayyım atandığında personel sayısı bin 70’di. 8 yılda bu sayı 4 bini aştı. DİSKİ ve Kanalizasyon İdaresi’ni saymıyorum. 

* Kayyum dönemi içerisinde en fazla kaynak gider kalemlerinin başında personel giderleri geldi. Yaklaşık 4 milyar 976 milyon TL tutarında olan personel giderleri, toplam harcamaların yüzde 27’sine denk geldi.  Kadın, gençlik, kültür, kırsal kalkınma, sosyal hizmetler ve kent temizliğini, kültürel mirası korumayı ilgilendiren çevre korumaya ayrılan toplam pay 1 milyar 348 milyon 563 bin TL ile yüzde 8’i bile bulmadı. Harcamalar (kayyımların), en fazla seçim öncesi yapıldı. 

* Kayyımlar 8 yıllık süreçte sadece 185 milyon 379 bin TL borç ödemesi yaptı. Yönetime bırakılan borç (08.04.2024 tarihi itibariyle) DİSKİ dahil 3 milyar 745 milyon 491 bin TL’dir. Geçen ay itibariyle gelirlerin 272 milyon TL’si, yani yüzde 32’si personel ödemelerine, 82 milyon TL borç ödemelerine ayrıldı. Yeni yönetimin ödediği borç 523 milyon TL’dir. 

DEVREDİLEN TAŞINMAZLAR 

* Kayyımlar döneminde 49 taşınmaz, 25 yıllığına ücretsiz bir şekilde diğer kamu kurumlarına devredildi. Kayyımlar döneminde Yenişehir ilçesinde toplamı 104 dönüm 544 metrekare olan taşınmaz, villa imarlı olarak yandaşlarına verilmiş. 5’i Kayapınar ilçesinde ve toplam 97 dönüm 363 metrekare villa imarlı olarak yandaşlara tahsis edildi. Bunların tamamı mevzuatlara aykırı bir şekilde seçimlerden hemen önce protokollerle yapıldı. İlgili devirler, mevzuata aykırı ve usulsüz yapıldığından Belediye Meclisi tarafından iptal edildi. Konuya dair İçişleri Bakanlığından Mülkiye Müfettişi görevlendirilmesi talep edildi. Ancak talep bugüne kadar yerine getirilmedi.  

* Usulsüz tahsisi yapılan 17 taşınmaza ilişkin Belediye Meclisi’nin almış olduğu iptal kararı, ilgili kurumlar tarafından mahkemelere taşınmış; ancak mahkemeler belediye aleyhine yürütmeyi durdurma kararı verildi. 

SOSYAL HİZMETLER

* Sosyal destek kartı, gıda kolisi ve giysi yardımından faydalanacak kişilerin listeleri, herhangi bir inceleme yapılmadan hükümete bağlı olan partinin il ve ilçelerinden gönderildi. Benzer şekilde pandemi döneminde esnaflara yapılan nakdî yardım da taraflı dağıtıldı. 

* Misafirhanenin 7. ve 8. katları, kayyım döneminde başka illerden getirilen bürokratların hizmetine verildi. Bu bürokratların hepsi, huzur hakkı ile en az 2 maaş aldı. 

* Mezarlıklar ve Cenaze Hizmetleri Şube Müdürlüğü, kayyım döneminde aile mezarlıkları satışının çoğunluğunu, dönemin yöneticilerinin akrabalarına aile mezarlıkları olarak usulsüzce satıldı. 8 mezarlık alanı satın alan ilgili müdür, boş mezar kazıyarak kendisine tahsis edilen alanı 18 mezarlık alanına çevirdi.  

* Son 2 yıl içinde üzerinde “Uyanış Gençlik” yazılı 10 bin adet kupa, 2023 yılında 13 bin tişört, 11 bin şapka, 13 bin puzzle, 5 bin okul çantası, 20 bin karton poşet, 10 bin bez poşet, 10 bin not defteri satın alındığı kayıtlardan anlaşıldı. 

* Kayyım döneminde halk otobüs sayısı 100’den 200’e çıkarıldı. Bu otobüslerin tamamının temini ihalesiz ve süresiz yapılarak kurum yaklaşık 500 milyon TL zarara uğrattı.  

* Ergani’de şehir içi otobüsleri 12’den 70’e çıkarıldı. Kurum, yaklaşık 58 milyon TL zarara uğratıldı. Ergani -  Diyarbakır arası çalışan minibüs sayısı 40’tan 89’a çıkartılmış, kurum yaklaşık 49 milyon TL zarara uğratılmıştır. 

* Halk otobüslerinin havuzunda toplanan paralardan yaklaşık 5 milyon 500 bin TL’nin kayıp olduğu tespit edildi. Konuya ilişkin açılan dava, ağır ceza mahkemesinde devam ediyor. Bununla ilgili şahsın verdiği ifadede, bahse mevzu olan paranın kayyım Cumali Atila’nın seçim çalışmalarında kullanıldığı yönünde. 

* 11 Ekim 2023 tarihinde kurulan İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Daire Başkanlığına ciddi bir bütçe ayrılmadığı gibi bu alanda somut bir çalışma da gerçekleştirilmedi.  

8 AYDA YAPILAN ÇALIŞMALAR

Diyarbakır Büyükşehir Belediye Eşbaşkanı Doğan Hatun, belediyenin 8 aylık süreçte belediyenin hangi hizmetleri hayata geçirdiğini sıraladı.  Hatun’un sıraladığı hizmetler şöyle: 

 * 2 Halk Lokantası açıldı. Her bir yer günde bin kişilik yemek çıkarıyor.  Halk lokantaları 5 bin kişilik yemek üretecek kapasiteye çıkarılacak. Her bir lokantada 4 çeşit yemek 70 TL’ye veriliyor. , 

* 391 yatak kapasiteli Kız Öğrenci Misafirhanesi hizmete açıldı. 

* Çağrı Merkezi’ne gelen 183 bin çağrı, başvuruya dönüştürüldü. 

* Şehirlerarası 830 ulaşım bileti desteği verildi. 

* Yerinde çözüm birimlerinde 10 bin yurttaşın talebi karşılandı. 

* Belediyenin tesislerinde üretilen 1 milyon mevsimlik çiçekle kent renklendiriliyor. 

* 7 bin kadına JINKART uygulamasıyla ücretsiz toplu ulaşım imkanı sağlandı. 

* Sosyal Kart ile 12 bin 168 bin TL nakdi destek veriliyor. 

* 11 bin 329 metre atık su hattı döşendi. 

* 13 bin 800 metre içme suyu hattı döşendi. 

* Hayvan Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi’nde 3 bin 365 hayvan tedavi edildi. 

* Çok dilli Zarokistan Kreş ve Gündüz Bakım Evleri hizmete açıldı. 

* 7 ayda 6 bin 500 işletmede sağlık kontrolü gerçekleştirildi. 

* 3 bin öğrenciye toplam 45 milyon TL eğitim desteği verildi. 

*Bazı yolcu durakları, akıllı duraklara dönüştürüldü. 

* Sanayi Mahallesi’nde bulunan Mezopotamya Bulvarı’nda Yeşil Kuşak Projesi tamamlandı.  

* Engelli yurttaşlar için Engelli Dairesi Başkanlığı kuruldu. Kent genelinde Engelli Şart İstasyonlar kuruldu. Görme engelliye beyaz baston desteği sağlandı. İşitme engeliler için kırtasiye dayanışmasında bulunuldu. 

* 1 milyar TL’lik yol yatırımı yapıldı.  

* 280 kilometre yeni yol yapıldı. 

* İtfaiye ekipleri, 6 bin 847 yangına müdahale etti. 

* Ücretsiz çamaşır evi, üniversite öğrencilerinin hizmetine sunuldu. 

* İlk defa Amed Kadın Tiyatro Günleri düzenlendi. 

BİRİNCİ KALİTE İHALE YAPIP ÜÇÜNCÜ KALİTE MALZEME ALINDI 

Ardından eşbaşkanlar, gazetecilerin sorularını yanıtladı. Hatun, kentte çıkan bir yangında bir itfaiye çalışanın binadan atlayarak yaralandığını hatırlattı. Hatun, kayyım döneminde itfaiye malzemeleri için ihale yapıldığı, yapılan ihalede malzemelerin birinci kalite olarak belirlendiği, gelen malzemenin ise üçüncü kalite olduğunu aktardı. Hatun, yaralanın kişinin itfaiye hortumunu açamadığı için binadan atlamak zorunda kaldığını aktardı. 

SU KESİNTİLERİ VE ULAŞIM BAŞLICA SORUN

Alo 153 Hattı’na yapılan başvurularda en çok hangi başlıkların öne çıktığına dair soruyu yanıtlayan Serra Bucak, yaz aylarında şikayetlerin birçoğunun su kesintileriyle ilgili olduğunu aktardı. Serra Bucak, “Normal bir yönetim iş başında olsaydı tahrip edilen, eskiyen ve su taşıma kanallarıyla ilgili uzun süredir yapılmayan bakım onarım nedeniyle bu sorunu yaşadık. Ulaşımda ciddi bir sorun. Her gün 20-30 otobüs arızasıyla karşı karşıyayız. Şu anda bu kısmen çözüldü” dedi. 

 Serra Bucak, 24 daire başkanının tümünü değiştirdiklerini, belediye içinde Teftiş Kurulu oluşturduklarını ve yaşanan usulsüzlüklere dair yapılacak dönüş üzerine suç duyurusunda bulunacaklarını aktardı. 

GENEL SEKRETER: USULSÜZ İHALELERİ İPTAL ETTİK

Belediyenin Gelen Sekreteri Emrullah Gördük, ihalelere dair soruyu yanıtladı. Gördük, 31 Mart öncesi 24 ihale yapıldığı işaret ederek, “Yasal mevzuata aykırı yapılış. Yönetmeliğe göre ödenek üstü ihale yapılamaz” dedi. 

Gördük, konser harcamalarına işaret ederek, “Amedspor’un final maçlarında 2 led ekranda maç izlettik. 300’er bin rakamdı. Özel olarak bir sanatçı getirmedik ve ödeme yapmadık. Kayyım zamanında yapılan etkinliklerde bir inceleme yaptım. Yaklaşık 25 iş yapılmış. Bu işlerin tek bir sahibi olduğunu ben biliyorum. 6 firma üzerinden yapılmış. Ama tek kişi olduğunu yasal olarak kanıtlayamıyoruz” diye kaydetti. 

Gördük, kayyım döneminde dönemin parasıyla 15 milyon civarında bir harcama yapıldığını ifade etti.  Gördük, seçim sonrası belediyeye gelen bir müteahhittin belediyen para istediği, ancak araştırdıklarında böylesi bir ödeminin olmadığını, bunu sorduğunda kişinin “Benim 6 işim var” dediğini kaydetti. Gördük, söz konusu kişinin farklı firmalar üzerinden 6 işi birlikte aldığını ve parayı bunun üzerine istediğini ifade etti. 

TİRYAKİ: ÖYLE KOLAY KAZANMADIK, KOLAY DA TERK ETMEYİZ 

Tiryaki, kayyım uygulamaları sonrası yaşanan duygusal kopuş sözlerine de açıklık getirdi. Tiryaki, “Batman’a, Mardin’e, Dersim’e gittim. İnsanlar ‘Niye hala parlamentoda vekillik yapıyorsunuz, belediyelerde kalıyorsunuz’ diyor.  Bu sorularla karşı karşıya kalıyoruz. ‘Meclis’ten çekilin’ diyorlar. Bize oy vermiş insanlarla tartışmak zorunda kalıyoruz. Bu daha önce yaşadığımız bir şey değildir. Sokaktakiler, iktidarın Kürt’ün iradesini yok saydığını söylüyor. Ancak biz bu mevzileri kolay  kazanmak, öyle kolay da terk etmeyiz. Çekilirsek, iktidar kendisine mutluluk için pay çıkarır” ifadelerini kullandı. 

KAYYIM RİSKİNE YANIT 

Diyarbakır'da kayyım riskine de değinen Tiryaki, “Eşbaşkanımız hakkında dava yok. Her seferinde iktidar bir hikaye uyduruyor. 2016’da ilk kayyım atandığında ‘hendek savaşları’nda belediye araçlarını kullandınız’ denildi. Batman’da hendek çatışması olmadı. Ama kayyım atadırlar. Her seferinde yeni bir sebep yaratıyorlar. Şimdi de ‘hakkında dava ve soruşturması olanları aday yapıyorlar’ diyorlar. ‘Kayyım atanmasını istiyorlar’ deniliyor. Haksız bir suçlama. Bunu tartıştık. Bizim davalarımız o kadar uyduruk ki; bize aday olmak isteyenler diyorlar ki ‘siz de mi bu suçlamalara inanıyorsunuz.’  Davaların yüzde 90’ı dokuzu böyle. Bu kayyım atanmasının hukuksal bir meşru gerekçesi yok. Her seferinde yeni bir gerekçe uyduruluyor. Hakkında soruşturma olmayanlar için kayyım görevlendirmesi için sadece bakanlıktan bir emre bakar. Soruşturma başlatılıp kayyım atanabilir. Atanması mümkün. Ama kayyımları gerektirecek meşru bir temel yok” diye konuştu. 

BÜTÜN İLÇELERE KADIN DAYANIŞMA MERKEZLERİ

 Serra Bucak, kadın çalışmaları ve uyuşturucuyla mücadele sorusunu yanıtladı. Serra Bucak, “Kayyımlar döneminde en çok kadın kurumları hedef alındı. İlk Adım İstasyonu kapatılmıştı. Alo Şiddet Hattı kapatılmıştı. Bu iki yeri yeniden açmak istiyoruz. Bir yıllık kampanya sürecine farklı çalışmalar yapacağız. Hem toplumsal cinsiyet eşitsizliğini gündeme getiren, hem kadın katliamların gündeme getiren eylemler, toplantılar, eğitim çalışmaları düzenleyeceğiz. 17 ilçemizin tamamında kadın dayanışma merkezleri kuracağız. Sığınakların (sayısı 1) sayısını çoğaltacağız” dedi.  

UYUŞTURUCUYA KARŞI BİRİM KURULDU

Serra Bucak, uyuşturucuyla mücadeleye dair de, “4 uzman arkadaşımızla bir birim kurduk. Çok zorlu bir çalışması olacak. Saha çalışması başlattık. Bu konuda yerel yönetimlerin tek muhatap olmadığını söylemek istiyorum. Kentin tüm bileşenlerinin de bir araya gelmesini istiyoruz. Herkesin kendi sorumluluğuyla bir devlet ciddiyetiyle o sokaklara uyuşturucunun nasıl girdiğini araştırmasını istiyoruz. Valilik bir toplantı yaptı. Genel Sekreter Yardımcısı katıldı. Merak ettim sordum; dedi ki 30-35 dakika sunum yaptılar. Cuma var deyip toplantıyı kapattılar. Böylesi önemli bir toplantıyı bu ciddiyetle kapatmışlar” diye kaydetti.  

HAFİF RAYLI SİSTEME DAİR MERAK EDİLENLER

Hatun, Hafif Raylı Sistem projesine dair soruya şu yanıtı verdi: “Ciddi bir bütçe olduğu için sürekli merkezi hükümet tarafından engelleniyordu. Dış bir kredi de bulundu. Ancak ilgili bakanlık güvence vermedi ve fon kuruluşu parayı vermedi. Biz de geldiğimizden bu yana ilk gündem maddesi olarak gündemimize aldık. Konuyla ilgili yaklaşık 8 firmayla fikir alışverişinde bulunduk. Maalesef belediyemizin bünyesinde bu projeyi yönetecek bir mühendis yok. Kendi altyapımız yok. Olanlar gitmiş ve gelmek istemiyor. Projeyi revize ettik. Kentin bir tecrübesi yok. İBB’nin Metor A.Ş. yönetimiyle toplandık. Keza kayyım hikayesi olmasıydı İzmir ile de görüşecektik. Şu an kendi altyapımızı, bu işi teknik açıdan yönetmek için bir kadro kurmaya çalışıyoruz. Kaş yapayım derken göz çıkarmak istemiyoruz. Çok büyük bir bütçe. Ama kararlıyız. Bu konuda teknik kadromuzu kurduğumuzda bu işi muhakkak kanayan yara olmaktan çıkaracağız” ifadelerini kullandı.  

5 YILDA ÖNCELENECEKLER

Serra Bucak, 5 yıllık Stratejik Planlama’da öne çıkan başlıklara dair, “Kentin çok birikmiş ihtiyaçları var. Yoksul halkın ihtiyaçlarının esas alınacağı bir çalışma yapacağız. Raylı  sistemi kesinlikle hayata geçireceğiz. Biz başlayacağız, 2029’da göreve başlayacak arkadaşlar açacak. Sosyal konut projemiz var. AKOM projemiz var. Bilim merkezi projemiz var. Halk ekmek fabrikası ve halk ekmek projesi var. Her mahalleye kreş ve spor salonu var. Kaynağında ayrıştırma ve geri dönüşüm projemiz var.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından engellenen projelere dair soruya yanıt veren Serra Bucak, 82 araç alımı için izin çıktığını ancak buna dair henüz kendilerine bir resmi tebligat olmadığını aktardı. Serra Bucak, tebligatın bekletildiğine işaret ederek, “Raylı Sistem projemizde bir depo alanımız var. Son durak Sağlık Bakanlığı’na ait. Bakanlık bize tahsis etmiyor. Mezarlık alanı vardı, tahsisi aylarca yazdık. Mezarlık için basına demeç verdik. Hayatını kaybedenlerin yatacak yeri kalmayacak dedik. O zaman yanıt verdiler.” (MA)